ŁUK
Współcześnie w myślistwie wykorzystuje się trzy rodzaje łuków:
- łuk długi (ang. longbow), budową najbardziej zbliżony do pierwotnego wzorca łuku, wykonywany jest z materiałów naturalnych. Strzela się z niego instynktownie, nie używając przyrządów celowniczych.
- łuk refleksyjny (ang. recurve) może być wykonany zarówno z naturalnych materiałów, jak i z nowoczesnych kompozytów. Strzela się z niego instynktownie lub za pomocą urządzeń celowniczych. Możliwe jest mocowanie do niego akcesoriów typu kołczan, stabilizator, tłumiki.
- łuk bloczkowy (ang. compound bow).
Dwa pierwsze rodzaje łuków mają niewielkie zastosowanie w myślistwie, natomiast szacuje się, iż ponad 90 % myśliwych łuczników używa do polowań łuków bloczkowych. Łuk ten został wynaleziony w latach 60’ XX wieku, a jego pierwotnym i głównym przeznaczeniem jest myślistwo. Zastosowany system bloczków znacznie redukuje siłę niezbędną do utrzymania łuku w pozycji naciągniętej, umożliwiając łucznikowi długie pozostawanie w postawie strzeleckiej w oczekiwaniu na odpowiedni moment strzału. Konstrukcja bloczków ogranicza długość naciągu do określonej wartości, czyniąc ją wyjątkowo powtarzalną, co w efekcie skutkuje niespotykaną wcześniej precyzją. Do produkcji łuków używa się najwyższej jakości materiałów kompozytowych, czyniąc je narzędziami stosunkowo lekkimi oraz niewrażliwymi na warunki atmosferyczne.
Łuk w odróżnieniu od broni palnej jest narzędziem wyjątkowo mocno spersonalizowanym, którego dobór i późniejsza konfiguracja pozostają w ścisłym związku z indywidualnymi uwarunkowaniami fizycznymi przyszłego użytkownika. Niektóre cechy ludzkiego ciała mają zasadniczo niezmienny charakter u dorosłej osoby (np. kwestia dominacji oka czy rozpiętość ramion), podczas gdy inne mogą ulegać zmianom (np. siła czy wytrzymałość), stąd nowoczesne łuki oferują pewien zakres regulacji wybranych parametrów, stosownie do zmieniających się warunków kondycyjnych strzelca.
Pierwszą czynnością poprzedzającą wybór łuku jest ustalenie oka dominującego. Ta cecha będzie warunkować wybór łuku dla prawo (RH) lub leworęcznych (LH) strzelców. Następnie należy ustalić długość naciągu oraz wybrać siłę naciągu łuku. Oba te parametry wpływają bezpośrednio na wartość energii kinetycznej strzały. Kolejny parametr to długość łuku, która definiuje „wybaczalność” łuku na błędy strzeleckie. Z kolei tzw. wysokość cięciwy wpływa zarówno na wybaczalność jak i zdolność łuku do generowania energii. Ogromną korzyścią z zastosowania w łuku układu bloczków jest tzw. redukcja siły naciągu, dzięki której celowanie odbywa się bez znacznego nakładu siły na utrzymanie łuku w pełnym naciągu.
Zdolność łuku do nadawania strzałom znacznej energii musi iść w parze z możliwością precyzyjnego posyłania owych strzał do celu. Służą temu specjalne celowniki łucznicze. Dzięki nim nawet początkujący łucznik może osiągać zaskakującą precyzję.
Strzałę w łuku utrzymuje specjalna podstawka uniemożliwiająca jej wysunięcie się oraz zapewniająca precyzyjne prowadzenie strzały w początkowym cyklu strzału. Podstawkę montuje się na majdanie łuku, nieco poniżej celownika. Ze względu na sposób podtrzymywania strzały podstawki dzielimy na stałe oraz opadające.
Do naciągania łuku oraz wyzwalania strzału służą specjalne spusty mechaniczne. Nowoczesne modele łączą w sobie niezawodność działania ze zdolnością do płynnego zwalniania naciągniętej cięciwy. W myślistwie łuczniczym zastosowanie znajdują modele palcowe oraz nadgarstkowe. Swoją nazwę biorą one od sposobu mocowania do ręki naciągającej cięciwę.
W cięciwie na wysokości wzroku strzelca montowany jest przeziernik stanowiący element układu celowniczego. W pełnym naciągu, spoglądając przez przeziernik, w jego prześwicie widać ciasno i centrycznie wpisany pierścień celowniczy umieszczony na obudowie celownika.
Do transportowania strzał służy kołczan myśliwski. Montowany jest do łuku w sposób umożliwiający szybkie, ciche sięgnięcie po strzałę, bez zbędnych ruchów. Strzały mocuje się tak, aby ostrza grotów myśliwskich były całkowicie zabezpieczone, ukryte w głowni kołczanu. Unieruchomienie odseparowanych od siebie strzał zapobiega wydawaniu przypadkowych, niepożądanych dźwięków w łowisku. Nowoczesne kołczany często wyposażone są dodatkowo w elementy tłumiące wibracje.
Poniżej rękojeści łuku instalowany jest tłumik drgań, który dzięki gumowym elementom, przejmuje i niweluje wibracje powstające po strzale z łuku.
Łucznicy stosują specjalne smycze nadgarstkowe mocujące łuk do dłoni. Instalowane są w sposób umożliwiający wsunięcie w nie dłoni łucznej przed jej oparciem na uchwycie łuku. Dobrze dopasowana smycz nadgarstkowa skutecznie unieruchamia w dłoni łuk po oddaniu strzału.
Strzały produkowane są z włókien węglowych lub aluminium. Pocisk łuczniczy powinien jak najszybciej, precyzyjne dotrzeć do celu przy jak najmniejszych stratach energii. Na końcu strzały instalowana jest nasadka, która służy do wpinania jej na cięciwę. Specjalne, świecące nasadki dodatkowo pomagają w odnalezieniu strzały po polowaniu.
Lotki naklejane na strzałę mają wprawić ją w ruch wirowy wokół własnej osi podczas lotu. Kąt naklejenia lotki w stosunku do osi promienia decyduje o prędkości obrotów. Im szybciej strzała wiruje, tym szybciej wyrówna swój lot. Ze względu na rodzaj materiału z jakiego są wykonane, lotki dzielimy na naturalne (zrobione z piór) oraz z tworzyw sztucznych. Lotki z tworzyw są zdecydowanie trwalsze i odporniejsze na oddziaływanie warunków atmosferycznych, a przede wszystkim na uszkodzenia mechaniczne, jakie mogą powstać podczas penetracji tuszy.
Lotki naturalne najczęściej znajdują zastosowanie w polowaniach na ptactwo. Ze względu na specyfikę łuczniczych łowów na pióro, tzw. lotki flu-flu wykonane są w taki sposób, aby strzała możliwie szybko wytracała prędkość i opadała na ziemię w zasięgu wzroku myśliwego.
Groty myśliwskie na grubą zwierzynę (ang. broadhead) mogą posiadać dwa, trzy lub cztery ostrza służące do szybkiego, etycznego pozyskania. Aby grot spełniał te funkcje, musi być idealnie ostry. Ze względu na budowę groty myśliwskie dzielimy na groty o stałych ostrzach, groty o ostrzach wymiennych oraz groty mechaniczne, w których ostrza pozostają złożone podczas lotu, aż do chwili uderzenia w tuszę. Ta właściwość sprawia, iż posiadają one o wiele lepsze właściwości aerodynamiczne oraz większe średnice cięcia.
OPTYKA
Z łukiem polujemy za dnia, ale dzień myśliwego rozpoczyna się na godzinę przed wschodem słońca, a kończy po upływie godziny od jego zachodu, kiedy warunki zmierzchowe, w szczególności w gęstym lesie, mocno ograniczają widoczność. Ale właśnie wtedy aktywność zwierzyny jest największa. Dobrym rozwiązaniem jest zatem wybór lornetki zmierzchowej, pokrytej ogumowanym kamuflażem.
Dalmierz łuczniczy służy do dokładnego ustalenia dystansu strzału z łuku. Powinien być wyposażony w funkcję tzw. redukcji kątowej. Dzięki niej można precyzyjnie ustalić właściwy dystans strzału oddawanego pod kątem ze zwyżki lub strzału oddawanego pod kątem w kierunku zwierzyny znajdującej się powyżej stanowiska. Równie użyteczną funkcją jest automatyczne podświetlanie wyników pomiaru w warunkach ograniczonej widoczności.
ODZIEŻ
Odzież na polowanie łucznicze ma chronić organizm myśliwego przed wyziębieniem lub zapobiegać przegrzaniu, a jednocześnie maskować obecność łucznika w łowisku. Aby skutecznie maskować łucznika przed zmysłami zwierzyny, musi spełniać następujące warunki:
- Być bezwonna. Należy ją prać w specjalnych, bezwonnych detergentach oraz suszyć w warunkach ograniczających wchłanianie „cywilizacyjnych” zapachów. Powinna być także przechowywana w sposób uniemożliwiający przesiąknięcie niepożądanymi woniami (np. w workach próżniowych do odzieży).
- Nie powodować hałasu. Odzież wierzchnia musi być wykonana z materiału gwarantującego absolutną bezszelestność. Na nic zda się najlepszy wzór kamuflażu, jeśli przy każdym kroku lub podczas naciągania łuku materiał wydaje szeleszczące odgłosy. Zapięcia powinny być wyposażone w klasyczne guziki, najlepiej obszyte materiałem, ewentualnie w ciche zamki błyskawiczne. Wszelkie rzepy, klipsy, zatrzaski nie zdają egzaminu na łuczniczych dystansach polowania.
- Wtapiać się w otoczenie. Producenci oferują ogromny wachlarz wzorów kamuflażu, w zależności od pory roku oraz szaty roślinnej lub tła, charakterystycznych dla danego łowiska. Mamy więc wzory letnie, zimowe, jesienne, kamuflaże imitujące lasy liściaste, iglaste, trzcinowiska, korę drzew, a także skały porośnięte mchem. Nawet najlepszy, markowy kamuflaż nie spełni swej roli, jeśli nie zostanie dobrany adekwatnie do łowiska i zamiast wtapiać się w otoczenie, będzie z nim kontrastował.
- Być kompaktowa. Powinna przylegać do ciała, ale nie tak ciasno, by ograniczać ruchy łucznika i być pozbawiona zbędnych dodatków, obszernych nogawek, a zwłaszcza szerokich rękawów, pasków, sprzączek, klamerek, sznurków itp., które mogą zawadzać przy zwalnianiu cięciwy lub wkręcać się w elementy osprzętu czy zahaczać o nie.
- Być kompletna, czyli okrywać nie tylko korpus, lecz także dłonie i całą głowę – odpowiednio dobranymi rękawiczkami strzeleckimi oraz maską. Najlepiej dobrana odzież może nie spełnić swej funkcji, jeśli myśliwy w łowisku wystąpi z odkrytą twarzą lub dłońmi. Nieosłonięte, jasne dłonie, wyraźnie kontrastujące z otoczeniem, zostaną bezbłędnie wypatrzone, przy próbie podniesienia do oczu dalmierza lub podczas czynności naciągania łuku (fotografie odzieży pochodzą ze strony www.realtree.com )
Buty do polowania łuczniczego, analogicznie jak ubranie, powinny być ciche, bezwonne, pokryte kamuflażem adekwatnym do otoczenia. W podchodzie używa się lekkich, wygodnych, dobrze trzymających kostkę butów o miękkiej podeszwie, która pozwala lepiej wyczuwać podłoże.
STANOWISKO NADRZEWNE
Stanowisko nadrzewne (ang. treestand) to przenośne urządzenie, które umożliwia szybkie przygotowanie zasiadki na drzewie na wysokości ok. 6–8 m nad ziemią. Prawidłowo zamontowane stanowisko, głównie dzięki elementowi zaskoczenia, oferuje łucznikowi znaczną przewagę nad klasycznymi, stacjonarnymi urządzeniami łowieckimi. Instalacja stanowiska powinna być nieinwazyjna dla struktury drzewa – bez wykonywania wierceń, cięć czy jakichkolwiek ingerencji naruszających żywą tkankę. Ze względu na sposób montowania stanowiska nadrzewne dzieli się na trzy grupy: wspinaczkowe, podwieszane i drabinkowe.
KAMIZELKA/SZELKI BEZPIECZEŃSTWA
Kamizelka albo zamiennie stosowane szelki bezpieczeństwa to nieodzowny element wyposażenia myśliwego łucznika polującego metodą zasiadki z przenośnych stanowisk nadrzewnych. Zarówno kamizelka, jak i szelki bezpieczeństwa to tzw. uprząż pełna, składająca się z układu regulowanych pasów obejmujących całe ciało. Podczas wspinaczki używa się dodatkowo taśmy asekuracyjnej, którą owija się wokół pnia drzewa, a następnie łączy z kamizelką bezpieczeństwa.
NAMIOT CZATOWNIA
W pobliżu otwartej, pozbawionej drzew przestrzeni albo zimą, gdy drzewa zrzuciły już liście, lub jeśli z jakichkolwiek innych względów nie można użyć do polowania treestandu, dobrym rozwiązaniem może okazać się namiot czatownia, przeznaczony do polowania z poziomu ziemi.
Namiot oferuje ochronę przed deszczem, chłodem oraz wiatrem. Czatownie produkowane są z lekkich, wytrzymałych materiałów, pokrytych różnymi typami kamuflażu. Oprócz dodatkowej ochrony przed warunkami atmosferycznymi, jaką daje polowanie z namiotu, niewątpliwymi zaletami czatowni są łatwość i szybkość jej instalowania. Wewnątrz można zmieścić plecak, zapasowe ubrania, matę, śpiwór myśliwski oraz dodatkowy osprzęt.
2 Tokarski Z. Polowanie z łukiem. Wydawnictwo Poligraf, Brzezia Łąka: 93-94